لوله به عنوان يكي از اجزاي مهم شبكه هاي جمع آوري فاضلاب بخش قابل توجهي از هزينه ها را به خود اختصاص مي دهد. با توجه به اين امر و نيز روند رو به رشد طراحي و اجراي خطوط جمع آوري و انتقال فاضلاب در سالهاي اخير در كشور، انواع مختلفي از لوله وارد بازار شده است. در اين راستا، انتخاب صحيح لوله و نيز كنترل فني و كيفي آنها حائز اهميت مي باشد. در اين مقاله سعي شده است در ابتدا انواع لوله هاي مورد استفاده در شبكه هاي جمع آوري فاضلاب (شهري و روستايي) مورد بررسي قرار گيرد و سپس در ادامه، اهميت كنترل فني و كيفي انواع لوله هاي پلي اتيلن دو جداره مورد استفاده در خطوط فاضلابرو ارايه گردد. در پايان مقاله نيز مباحث مربوط به نحوه و شرايط كنترل فني و بازرسي لوله هاي پلي اتيلن فاضلابي در مراحل ساخت و بهره برداري ارايه شده است.
كنترل كيفيت لوله‌هاي دوجداره بر اساس استاندارد ملي ايران انجام مي‌گيرد. اين استانداردها شامل كنترل كيفيت مواد اوليه و محصول مي‌باشد كه در ادامه اشاره‌اي جامع به اين آزمونها صورت مي‌گيرد:
1.آزمون شاخص جريان مذاب (MFI):
اين آزمون جهت تعيين مناسب بودن مواد اوليه براي توليد لوله و نيز بررسي كيفيت محصول نهائي از نظر عدم تخريب مواد اوليه صورت مي‌گيرد. اين آزمون بر اساس دستورالعمل استاندارد ISO 1133 با وزنه 5 كيلوگرم و در دماي 190 درجه سانتيگراد انجام مي‌گيرد.
2.آزمون چگالي (دانسيته):
اين آزمون بر اساس آزمون استاندارد ISO1183 و ستاندارد ملي ايران انجام مي‌گيرد. بر اساس استاندارد ملي ايران مواد مورد استفاده بايستي داراي چگالي بيش از g/cm3 925/0 باشد.
3.پايداري حرارتي (OIT):
اين آزمون براي ارزيابي پايداري حرارتي مواد اوليه و محصول صورت مي‌پذيرد. بر اساس استاندارد EN728 دماي نمونه تحت اتمسفر نيتروژن به 200 درجه سانتيگراد رسانده مي‌شود و سپس نمونه تحت اتمسفر اكسيژن و دماي 200 درجه سانتيگراد نگه داشته مي‌شود تا زمانيكه تخريب شود. بر اساس استاندارد ملي ايران زمان تخريب مي‌بايست بيش از 20 دقيقه باشد.
4. استحكام حلقوي (ring stiffness):
آزمون استحكم حلقوي به منظور ارزيابي استحكام لوله در برابر بارهاي خارجي انجام مي‌پذيرد. اين آزمون براساس استاندارد DIN 16961 و ISO 9969 (مطابق استاندارد ملي ايران) انجام مي‌پذيرد.
5. آزمون انعطاف‌پذيري حلقوي (Ring Flexibility):
اين آزمون جهت ارزيابي انعطاف‌پذيري لوله بر طبق استاندارد EN 1979 انجام مي‌گيرد. بدين منظور لوله به اندازة 30% قطر داخلي تغيير فرم داده مي‌شود، سپس رها مي‌گردد. ميزان تغييرفرم باقيمانده در لوله نبايستي بيش از 075/0 برابر قطر داخلي يا بيش از 75 ميليمتر باشد.
6.آزمون استحكام محل جوش (seam strength):
اين آزمون نيز بر اساس استاندارد EN1979 انجام مي‌گيرد. بر طبق اين آزمون نمونه شامل سه محل جوش تحت آزمون كشش قرار مي‌گيرد. بر اساس قطر داخلي لوله مورد نظر، آزمونه مي‌بايست حداقل نيروي استاندارد را تحمل نموده و در هنگام پارگي از محل جوش دچار نقيصه نگردد.