ديگهاي گردش اجباری

مزيت اين ديگ توانايي راه اندازي سريعتر و سطح زير بناي كوچكتر نسبت به ديگهاي گردش طبيعي مي باشد. يكي از معايب اين نوع ديگهاي بخار اين است كه بعلت آرايش خاص لوله ها ( افقي ) در شار حرارتي كمتري لوله درمعرض DNB (قطع جوشش هسته اي ) قرار مي گيرد كه اين بعلت جدا شدن آب و بخار ( لايه اي شدن جريان ) در سرعتهاي پائين در لوله هاي افقي مي باشد در شكلهاي زير دو نمونه از اين ديگها مشاهده مي گردد .

سيستم گردش طبيعي ( Natural Circulation )
در اين سيستم چرخش آب بدون استفاده از پمپ و بعلت اختلاف دانسيتة آب ( درون لوله هاي پايين برنده ) و مخلوط آب و بخار ( درون لوله هاي ديواره كوره )‌ و نيز اختلاف ارتفاع (H) بين درام و هدر پاييني ايجاد مي شود.
بنابر اين در اين سيستم ارتفاع بويلر و بزرگي قطر لوله ها و آرايش ساده سيستم چرخش از اهميت ويژه اي برخوردار است و بايستي چنان طراحي شود كه افت اصطكاكي مدار حد اقل باشد تا ميزان آب لازم به گردش در آيد. ياد آور مي شود ميزان آب در گردش در بويلرهاي چرخشي به مراتب بيش از تناژ بخار توليدي بويلر مي باشد به صورتي كه ميزان آب در گردش در بويلر هاي بزرگ و نيروگاهي حدود
4 تا 7 برابر ميزان بخار خروجي از بويلر و در بويلر هاي كوچك صنعتي اين مقدار چرخش (Ciraulation Ratio) به 20 تا 30 برابر ظرفيت بخار بويلر مي رسد. بنابر اين در بويلر هاي گردش اجباري بايستي ظرفيت آبدهي پمپهاي چرخش خيلي زياد و پمپهاي عظيم مورد نياز است. در بويلرهاي گردش طبيعي با افزايش گرماي داده شده به كوره بعلت افزايش اختلاف دانسيتة فوق الذكر ، مقدار آب در گردش بيشتر مي شود اما اين افزايش محدوديت دارد. زيرا با افزايش آب در چرخش از يك طرف افت اصطكاكي بيشتر مي شود و از طرف ديگر افزايش درصد بخار در لوله هاي كوره كار انتقال حرارت را كند خواهد كرد. نمودار سيستم گردش با بار بويلر نشان داده شده است. طبيعي است سيستم بايستي در قسمت چپ منحني قرار گيرد و چنانچه سيستم بعلت طرح ناصحيح قسمت راست منحني قرار گيرد سيستم گردش دچار اختلال و باعث سوختن لوله هاي كوره خواهد گرديد. بطور خلاصه در سيستم چرخش طبيعي ( Natural Cir) قطر لوله ها بايستي بزرگتر و ارتفاع بويلر نيز بيشتر باشد و در سيستم چرخش نيز ، بايستي از پيچيدگي پرهيز كرد. در حاليكه در سيستم گردش اجباري محدوديتهاي فوق كمتر است اما نياز به پمپهاي چرخش عظيم الجثه مي باشد كه علاوه بر هزينة اوليه داراي هزينه جاري و نگهداري نيز خواهند بود.
سيستم گردش كنترل شده : ( Controled Forcid cir )
اين سيستم تركيبي از دو سيستم فوق مي باشد. بعبارتي مقداري از فشار (Head) و انرژي لازم براي چرخش آب توسط پمپ و مقداري با استفاده از اختلاف دانسيتة‌ آب پايين آورنده و لوله هاي كوره تامين مي شود. بديهي است فشار لازم پمپ در اين سيستم كمتر از سيستم اجباري خواهد بود .