ديگهاي بخار لوله آبي (Water tube Boilers)

همانگونه كه ذكر شد ظرفيت بويلرهاي فاير تيوب از نظر ظرفيت ( تناژ بخار ) و فشار محدود است. اين محدوديت بعلت وجود بدنة استوانه اي با قطر زياد مي باشد كه نيازمند جدارة ضخيم بمنظور تحمل تنشهاي ناشي از فشار مي باشد. از طرف ديگر جدارهاي ضخيم خود باعث ايجاد تنشهاي حرارتي در حين كار كرد مي گردد. لذا بويلر هاي واتر تيوب كه از لوله هاي با قطر كم و درام تشكيل مي شوند مطرح ميگردد. قطر درام نيز نسبت به ظرفيت توليد بخار و فشار كار كرد در مقايسه با بويلرهاي فاير تيوب خيلي كوچكتر است .
ديگهاي بخار لو له آبي از لحاظ سيستم جريان به چند دسته تقسيم مي شوند :
الف :‌ بويلرهاي گردش اجباري Forced circulation) )
ب: بويلرهاي گردش طبيعي (Natural cir.)
ج: بويلر هاي با گردش كنترل شده (Controled Forced cir.)
د: بويلر هاي يك مسيره (One through BLRS)

د:‌ حركت و چرخش آب در ديگ بخار
با توجه به دسته بندي هاي فوق ملاحظه مي شود كه مسئله چرخش آب در ديگ بخار يكي از فاكتورهاي عمده در اين دستگاه مي باشد زيرا براي خنك كردن لوله هاي كوره ( يا بعبارتي جذب حرارت ناشي از احتراق ) همواره بايستي آب در لوله هاي كوره در حركت باشد ، تا از داغ شدن لوله ها و سوختن آنها جلوگيري شود. در ضمن با توجه به ميزان حرارت آزاد شده در كوره ، جابجايي و سرعت انتقال آب بايستي از حداقل معيني بيشتر باشد تا قابليت جذب حرارت وارده وجود داشته باشد.

سيستم گردش اجباري (Forced Ciraulation)
جريان لازم در اين سيستم بوسيلة پمپ هاي چرخشي (Boiler circulation Pump – BCP) ايجاد مي شود. همانگونه كه از نامگذاري اين سيستمها بر مي آيد آب در يك سيستم بسته در گردش است. آب درون لوله هاي كوره يا جذب حرارت به مخلوط آب و بخار تبديل و نسبت بالا و از طريق لوله هاي بالابرنده (Riser) به درام وارد مي شود. جدا سازي آب بخار در درام انجام ميگيردوآب جداشده (ونيز آب تازة وارده به درام)‌ ازطريق لوله هاي پايين آورنده(Down Comer) به قسمت پايين كوره هدايت وبا استفاده ازپخش كننده ها(Distributer / Feader) مجددا به لوله هاي ديواره كوره وارد ميشود.
در سيستم گردش اجباري پمپهاي چرخشي در مسير اين چرخش قرار مي گيرند و كار گردش آب را انجام مي دهند.
متذكر مي شود اصولاً لوله هاي پائين آورنده ( Down Comer ) در معرض حرارت نيستند و در خارج از كوره قرار دارند . اين مسئله همانطوري كه بعداً مطرح خواهد شد مخصوصا در بويلر هاي گردش طبيعي نقش عمده اي دارد.