یکی از راه های مؤثر برای حذف نیترات و نیتریت خطرناک از آب آشامیدنی استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی است. برای آشنایی بیشتر با دلایل آلودگی آب به نیترات و علت خطرناک بودن آن برای انسان و راه های حذف آن مطالعه مطالب زیر توصیه می شود.

دلایل آلودگی آب آشامیدنی با نیترات و نیتریت
یکی از دلایل تصفیه آب، حذف نیترات موجود در آب است. حدود 40% آب آشامیدنی از آب های زیرزمینی است. ورود فاضلاب های صنعتی و شهری، دفع کودهای حیوانی به شیوه های نادرست، تخلیه فاضلاب در سطح زمین، کاربرد کودهای نیتروژنی در زمین های کشاورزی و باغ ها از عوامل مهم در افزایش نیترات آب های زیرزمینی است. به علت حلالیت بالای نیتروژن در آب، این ترکیب به راحتی از لایه های خاک جذب شدده و وارد سفره های زیرزمینی می شود.

مضرات نیترات برای سلامتی انسان
نیتروژن موجود در آب به شکل نیترات یا نیتریت است. این ترکیب عوارض بسیار خطرناکی برای همه به خصوص کودکان، افراد مسن، بیماران، زنان باردار و شیرده دارد. در دستگاه گوارش نیترات به نیتریت تبدیل شده و موجب اکسیداسیون آهن موجود در هموگلوبین خون شده و آن را به مت میوگلوبین تبدیل می کند که ظرفیت اکسیژن رسانی پایین تری دارد. کاهش ظرفیت اکسیژن رسانی خون موجب تغییر رنگ پوست و کبود شدن ئهان و دور چشم می شود. که در کودکان به سندرم کودکان آبی معروف است.
بعلاوه نیترات و نیتریت قابلیت ترکیب با ترکیبات آمین دار موجود در بدن را داشته و تولید ترکیب سرطانزای نیتروز آمین می کنند. علت نکوهش مصرف فست فودها وجود ترکیبات نیترات و نیتریت در سوسیس و کالباس و تولید ماده سرطانزای نیتروز آمین در آنهاست.

حذف نیترات با روش تصفیه آب
به دلایل پایداری یون نیترات و حلالیت بالای آن نمی توان برای حذف نیترات از روش های معمول تصفیه آب نظیر انعقاد، فیلتراسیون و اکسیداسیون یون نیترات استفاده نمود. روش های زیر برای تصفیه آب از نظر یون نیترات مؤثر هستند:

رقیق سازی :
در این روش تصفیه آب، آبی که میزان نیترات آن بیش از حد مجاز است با آبی که نیترات آن کم است، مخلوط می شود تا آب آشامیدنی با نیترات متعادل تر بدست بیاید.

اسمز معکوس (RO) :
در این روش تصفیه آب، آب با فشار از یک غشا با منافذ بسیار ریز عبور کرده و مولکول های درشت تر از مولکول آب در پشت غشا باقی می مانند و به عنوان ناخالصی خذف می گردند. در این حالت نیترات نیز در پشت غشا باقی می ماند. راندمان حذف مواد جامد در این روش بیش از 99 درصد است. در دستگاه تصفیه آب خانگی از سیستم RO برای تصفیه آب آشامیدنی استفاده می شود.

تبادل یون :
این روش یک روش بسیار خوب برای تصفیه آب است که برای سختی زدایی از آب نیز استفاده می شود. در این روش مبادله از دو یون استفاده می شود. یون زئولیت طبیعی و یون رزین ساختگی است. این دو یون به صورت کاتیونی و آنیونی هستند. نیترات با رزین های آنیونی خذف می گردد.

تصفیه آب بیولوژیکی :

در این روش تصفیه آب از باکتری های شیمیو اتوتروف استفاده می شود تا نیتروژن آلی به نیترات تبدیل شود سپس باکتری بی هوازی شیمیو هتروتروف نیترات حاصله را به گاز نیتروژن تبدیل کرده و بدین صورت نیتروژن از محلول خارج می شود. این روش اغلب در کشورهای اروپایی استفاده می شود.

تصفیه آب به روش تقطیر :
در این روش تصفیه آب، آب را جوشانده و بخارات آن سرد شده و بدین ترتیب آب مقطر بدست می آید که عاری از هرگونه ناخالصی از جمله نیترات است. تصفیه آب به روش تقطیر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست و فقط برای مصارف آزمایشگاهی و تولید آب مقطر مناسب است.

الکترودیالیز :
در این روش تصفیه آب به کمک جریان الکتریسیته، یون های محلول در آب توسط غشای نیمه تراوا از آب جدا می شوند. در این روش تصفیه آب، آب باید مراحل پیش تصفیه آب را گذرانده باشد. چون سیستم الکترودیالیز به غلظت های بالاتر از 2500 ppm حساس است.

احیای شیمیایی :
در این روش تصفیه آب از یون های دو ظرفیتی مانند یون های آهن دو ظرفیتی استفاده می شود. در این حالت نیترات احیا شده و تبدیل به گاز ازت شده و از محلول جدا می شود.