كليات
مطالب زير شامل مشخصات فني حاكم بر انواع جوشكاري لوله واتصالات پلي اتيلن و وسايل مورد استفاده از آنها مي باشد .
درمواردي كه ازلوله هاي شاخه اي (حلقه شده ) استفاده مي گردد پيمانكار مي تواند براي اتصالات مضاعف يا چندگانه عمليات جوشكاري رابا روش هاي به تاييد رسيده امور بازرسي وكنترل فني شركت ملي گاز دركاركاه انجام دهد .
دستگاه هاي جوشكاري وگيره هاي ميزان كننده سرلوله ها دستگاه هاي برش وديگر دستگاه ها بايد از نوع مورد تاييد مهندس بوده ودر نهايت خوب نگهداري شوند .
لوله واتصالات تاقطر 90ميلي متر معمولا بوسيله جوشكاري برق گذاري سيمي وبا جوشكاري حرارتي بوشي واز 90ميلي متر به بالا رامي توان به وسيله جوشكاري حرارتي لب به لب انجام داد .
درموردنصب سه راهي تخليه واز سه راهي انشعاب مي توان از جوشكاري هاي نوع حرارتي زيني يا برق گذاري زيني بنابه تشخيص مهندس استفاده كرد .
روش هاي اتصال :
لوله ها واتصالات پلي اتيلن رامي توان به روشهاي زير به يكديگر متصل كرد :
- اتصالات حرارتي جوش
- اتصالات الكتريكي جوشي
- اتصالات مكانيكي
اين گونه اتصالات مي توانددرحد استحكام لوله وياحتي محكمتر باشد .
مراحل اجرايي
اتصالات مي بايست براساس دستورالعملهاي موجود در روش هاي اجرايي وبا درنظرگرفتن توصيه هاي ارائه شده ازطرف سازنده لوله واتصالات انجام شود .
انتخاب نوع اتصال وروشهاي كنترل مي بايست باتوجه به سطح مهارت اپراتورها محيط وشرايطي كه عمل اتصال وروش هاي كنترل توسط شركت توزيع گاز كشور صورت مي پذيرد. انجام شود .
انجام اتصال جوشي باكمك ابزارهاي حرارتي مطابق باروشهاي مناسب مربوطه صورت مي گيرد. در اين روش ها سطوح مورد اتصال از طريق حرارت دادن به نقطه ذوب رسيده وسپس به سمت هم نزديك وبا تماس مستقيم عمل جوش واتصال انجام مي پذيرد.
درجه حرارت جوش
توليد يك باندجوش قوي بستگي به محدوده هاي جوش توليدات پلي اتيلن ذوب شده دارد حرارت بيش از اندازه ممكن است موجب تنزيل كيفيت ماده اوليه بشود وحرارت كم هم نمي تواند به صورت مطلوبي ماده پلي اتيلن رانرم كند تا جوش خوب وباكيفيت انجام شود .
زمان برداشتن صفحه حرارتي بايد حتي المقدور كاهش يابد تا از خنك شدن بيش از حد سطح ذوب شده جلوگيري شود .
ميزان درجه حرارت جوش هرنوع توليدات خاص پلي اتيلن كه قرار است مورد اتصال واقع شود مي بايست قبلا مشخص شود توليد كننده ها وساير شركتهاي مرتبط را مي بايستي مورد مشاوره قرار داد تا از توصيه هاي آنها در مورد مدت زمان حرارت دادن درجه حرارت لازم ومراحل اجرايي جهت توليدات پلي اتيلن موردنظر مطلع شد .
لازم به تذكر است كه هواي سرد وباد مي تواند برروي دماي حرارتي جوش اثر منفي بگذارد .
درچنين شرايطي مي بايست يكسري پيش بينهايي لازم مانند حفاظ قراردادن ويا از طولاني كردن زمان حرارت درنظرگرفته شود .
تجهيزات جوش
تجهيزات جوش مي بايست مطابق با استاندارد ISO باشد .
تجهيزات جوش مي بايست مطابق باقوانين منطقه اي به تاييد وتصويب رسيده باشد .
ضروري است كه به سرويس ونگهداري تجهيزات جوش اهميت خاصي داده شود .
اتصالات خوب ورضايتبخش نمي تواند باتجهيزات جوشي كه كه شرايط نامطلوب داشته باشد ايجاد شود . تميزي وپاكي سطوح حرارتي درجه حرارت مناسب درابزار حرارتي هم محوري وشرايط بهره برداري درماشينهاي اتصال درزمان استفاده از آنها حائز اهميت بسيار ميباشند.
ابزارهاي حرارتي به گونه اي طراحي شده اند كه مي توانند درجه حرارت ثابتي را در محدوده دمايي ذوب توليدات پلي اتيلن حفظ كرده ومي بايست داراي تجهيزات نشان دهنده واندازه گيري درجه حرارت باشند .
به منظور كنترل دماي ذوب در ابزار حرارتي مي توان ازوسايل دقيق اندازه گيري دماهمچون يك پيزومتر ياترمومتر ديجيتالي مجهز به صفحه نشان دهنده استفاده نمود.
كليه تجهيزات حرارتي كه درمراحل اجرايي اتصالات استفاده مي شوند مي بايست بااستفاده از انرژي الكتريكي حرارت داده شوند.
نبايد ازوسايل گازي جهت حرارت دادن استفاده شود .
استفاده مستقيم از حرارت كه به صورت مشعل ويا هرگونه شعله از باز مي باشد ممنوع است .
جوش لب به لب
جوش لب به لب معمولا براي لوله هاي با قطر كمتر يامساوي 63 ميلي متر توصيه نمي شود . براي ايجاد اين نوع اتصال مي بايست از تجهيزات مكانيكي استفاده نمود مراحل فني اين نوع جوش عبارت است از :
الف) دوسرلوله ها كه ازقبل تراشيده شده وهمتراز شده است را روي صفحه حرارتي مسطح قرارداده وتامرحله ذوب حرارت مي دهيم .
ب ) به سرعت صفحه حرارتي را برداشته ودوسطح لوله يا اتصالات را كه نرم شده است به همديگر تماس داده وتحت فشار قرار ميدهيم .
ج) دوسطح مزبور را براي مدت زمان تعيين شده تحت فشار نگه داشته وبه اندازه كافي صبر مي كنيم تامحل اتصال خنك شود .
فشار بين سطوح درجوش لب به لب :
فشار مورد نيازوارد برسطوح مقابل هم درجوش لب به لب مي بايست بين N/mm2 باشد .فشار هيدروليك يا پنيوماتيك درواقع نيرويي است كه به صورت فشار برحسب بار به سطوح وارد مي شود .
فشار فوق (برحسب بار)شامل نيروي خنثي كننده ناشي از مقاومت اصطكاكي درماشين جوش وهمچنين فشاركششي ناشي از لوله متصل به ماشين مي شود .
فشار كششي همان فشار غالب برمقاومت اصطكاكي ناشي از وزن لوله وهمچنين فشار كششي فعال احتمالي (ناشي از جابجايي لوله مورد جوشكاري) مي باشد .
مراحل اجرايي جوش لب به لب:
مراحل اجرايي جوش لب به لب كه درمحبث ذيل مطرح شده است به عنوان حداقل شرايط لازم براي اجراي صحيح يك جوش لب به لب محسوس مي شود :
لوله ويااتصالات رادر ماشين جوش لب به لب محكم بنديد.
سرلوله هاي موردجوشكاري را تميز كنيد .
كنترل شود كه آيا ماشين جوش وپمپ متناسب بوده وسازگاري دارند وآيا فشار جوشكاري رامي تواند ايجاد نمايد .
دوسرلوله كه به صورت موازي درددستگاه بسته شده است بوسيله دستگاه جوش به سمت رنده كشيده مي شود وتحت فشارمناسب دوسرلوله تراشيده خواهد شد اين فشار بايستي مناسب وكافي باشد به طوري كه رنده بين دوسر لوله هيچگونه حركتي نداشته باشد .
قبل از خاموش كردن رنده حتما فشار دستگاه را اندازه وپس از اينكه دوسر لوله ها از رنده جدا شدند مي توان اقدام به خاموش كرن رنده نمو د واين موضوع به جهت اجتناب از پيدايش ناصافي (پله پله شدن) در سرلوله ها مي باشد .
زماني كار رنده كردن كامل شده است كه يك تراشه كامل( يك دور كامل تراشه) از هر يك از انتهاي سطوح لوله ها اطمينان حاصل ميكنيم .
ناهم محوري لوله ها نبايد بيشتر از 10% ضخامت لوله يا يك ميلي متر باشد يكي از دواندازه فوق هركدام بزرگ تر باشد مي تواندملاك قرارگيرد.
مجموع مقاومت اصطكاكي ماشين جوش ولوله را اندازه گرفته وآن را به فشار جوش اضافه مي كنيم .
درصورت نياز سطوح جوش وصفحه حرارتي را تميز كنيد .
ضايعات پلي اتيلني باقيمانده برروي صفحه حرارتي رافقط به كمك يك وسيله تراشيده چوبي مي توان برطرف كرد.
از سالم ماندن وصدمه نخوردن پوشش روي صفحه حرارتي وخراش برنداشتن آن اطمينان حاصل نماييد.
صحت درجه حرارت جوش را روي صفحه حرارتي كنترل كنيد.
صفحه حرارتي رابين دوسر انتهايي لوله قرار بدهيد.
با فشار جوش تعيين شده كه شامل مجموع مقاومت هاي اصطكاكس است دو فك ماشين جوش را به هم نزديك كرده و دو سر لوله ها را با همان فشار روي ابزار حرارتي قرار مي دهيم و دو سر لوله ها تحت اين فشار همچنان روي بازار حرارتي باقي مي ماند , تا اينكه لبه ها در دو طرف صفحه حرارتي به ارتفاع يك تا چهار ميلي متر قرگردانده شود . ارتفاع فوق به ميزان قطر خارجي لوله بستگي دارد .
فشار را به اندازه كاهش دهيد كه فقط تماس بين لوله و صفحه حرارتي حفظ شود .
وقتي مدت زمان نفوذ حرارت طي شد , دو سر لوله بايستي از هم دور شده و صفحه حرارتي را بر مي داريم . سطح انتهايي لوله را كه حرارت ديده سريعا كنترل كرده و صدمه هاي احتمالي ناشي از برخورد صفحه حرارتي در هنگام برداشتن را بررسي مي كنيم و سپس سطوح ذوب شده را به هم متصل مي كنيم . مي بايست به زمان برداشتن صفحه حرارتي توجه كافي بشود .
ماشين وش در طي تمام مدت زمان جوش مي بايست تحت فشار باقي بماند .
هنگامي كه مدت زمان جوش سپري شد مي توان فشار ماشين جوش را انداخته و سپس لوله را با احتياط حركت داد . ولي نبايد جابجايي زياد صورت بگيرد .
زمانيكه صفحه حرارتي استفاده نمي وشد مي بايست آن را در غلاف محافظ خودش قرار داد .
اگر گرده جوش را بخواهيم به منظور كنترل كيفيت جدا كنيم ( تراشه برداري كنيم ) با يك ابزار مناسب اين كار انجام بگيرد .
جوش بوشني :
اين روش شامل حرارت دادن همزمان سطح خارجي لوله و سطح داخلي بوشن تا رسيد به درجه حرارت جوش مورد نظر مي باشد سپس سر لوله را داخل بوشن قرار داده و درجاي خود ثابت نگه مي داريم تا محل اتصال خنك شود . براي اطمينان از كيفيت خوب جوش براي لوله هاي با قطر بزرگتر يا مساوي 63 ميلي متر استفاده از تجهيزات مكانيكي توصيه مي شود 63 جوش بوشني براي قطر هاي كمتر از 63 ميلي متر مي تواند دستي و با استفاده ازحرارت دادن و ابزار مخصوص مدور كردن مجدد لوله باشد .
درجه حرارت جوش بوشني
درجه حرارت جوش بوشني مي بايست بين 250 درجه سانتيگراد تا 280 درجه سانتيگراد باشد .
زمان جوش بوشني
در جوش بوشن زمان جوش كوتاه است . زيرا كل ضخامت ديواره هاي لوله و بوشن نبايد به طور كامل حرارت داده شوند