پلي اتيلن سبک
پلي اتيلن سبک با دانسيته پايين يکي از پرمصرفترين پلاستيکها در صنعت بسته بندي مي باشد بنابراين ضايعات با حجم بالايي نيز ازاين ماده توليد مي شود.با وجود اين که مدتهاي بسيار از بازيافت اين ماده در ايران مي گذرد, اما صنعتگران ما در بخش بازيافت هنوزبا مشکلات بسياري در مورد بازيافت اين پلاستيک مواجه هستند که لازم است در اين مقاله به مواردي از آن ها اشاره کرد.اجازه بدهيد ابتدا بپردازيم به مراحل بازيافت اين ماده:
پلي الفين ها نظير پلي اتيلن و پلي پروپيلن ابتدا در روي تسمه نقاله تفکيک و سپس توسط آسياب خرد مي شود.پس از انجام اين مراحل توسط به فلات تانک شستشو ريخته مي شوند در اين فلات تانک توسط پارويي هاي که روي آن تعبيه شده است شسته شده و براي شستشوي تکميلي به دستگاه فرکشن منتقل مي گردد تا آلودگي هاي ديگر آن گرفته شود . پس از اين مرحله خشک کردن مکانيکي و حرارتي شروع مي شود.در خشک کن مکانيکي با بهره گيري از نيروي گريز از مرکز, پلاستيکها با سرعت بالا در محفظه بسته اي مي چرخند و مقدار بسياري از آب آن گرفته مي شوند. در مرحله خشک کن حرارتي در مجاورت با هواي گرم وعبور از مخزنها و يا لوله ها ,پلاستيکها خشک مي گردند.وجود خشک کن مکانيکي پيش از خشک کن حرارتي الزامي است تا آب پلاستيکها گرفته شود و تنها رطوبت باقي مانده در خشک کن نوع حرارتي جذب مي گردد.لازم به يادآوري است که در صورتي که در پرک حاصل رطوبت باقي بماند مرحله کندرسازي و گرانول سازي را دشوار مي کند. فيلم هاي پلي اتيلن ابتداء کندر و سپس به گرانول تبديل مي گردند.

مراحل بازيافت پلي اتيلن سبک :
جمع آوري
انتقال توسط تسمه نقاله به آسياب
آسياب کردن
شستشو يا آب سرد
شستشو با آب گرم
استفاده از شستشوي سايشي با فرکشن(البته در ايران استفاده از اين دستگاه در بازيافت پلي اتيلن مرسوم نمي باشد)
آبگيري با سانتري فيوژ
خشک کن با حرارت
کندر ساز
گرانول ساز
مشکلات بازيافت:
سبک بودن پلي اتيلن سبک از نوع فيلم معروف به نايلون باعث مي گردد حمل و نقل آن مشکل و بدون پرس کردن مقرون به صرف نباشد.
تفکيک آن نيزبه دليل سبک بودن و اشغال نمودن فضاي زياد دشوار و نياز به تسمه نقاله دارد.
به دليل نرمي و انطاف پذيري زياد ,هر آسيابي نمي تواند اين گونه ضايعات را خرد نمايد و آسياب شمشيري براي اين منظور بسيار مناسب مي باشد.دليل اين موضوع را مي توان در نوع تيغه ها و نحوه خرد کردن آنها دانست.در حقيقت آسياب شمشيري به دليل قيچي کردن ضايعات را بهتر خرد مي نمايد. اصولا آسياب شمشيري براي نايلون و پت بسيار مناسبتر است.
براي شستشوي نياز به فلات تانک ها يا ظروف شستشوي با طول 3-4 متر بسته به ظرفيت و عمق کم دارد که مصرف آب آن نيز نسبتا زياد است و اگر شستشوي مناسبي نيز انجام نشود گرانول خوبي تهيه نمي گردد.
متاسفانه در ايران در بازيافت نوع سنتي آبگيري توسط سانتري فيوژ انجام نمي شود و از روشهاي ابتکاري و با کارايي اندک نظير پهن کردن روي توري و يا بسته بندي در کيسه هاي جامبو براي خارج شدن تدريجي آب استفاده مي گردد.
براي خشک کردن از خشک کن هاي سنتي استفاده مي گردد که به شکل کرسي مي باشند . اين وسيله را در يک فضاي بسته و محصور قرار مي دهند که ضايعات شسته شده را روي توري ريخته و از پايين شروع به حرارت دادن مي نمايند.از اشکالات اين روش علاوه بر اينکه فضاي زيادي را اشغال مي نمايند مصرف انرژي بالايي نيز دارند و مي توانند در يک شبانه روز تنها 500-600 کيلوگرم را خشک نمايند .اين در حالي است که خصوصا با سرد شدن هوا در شش ماهه دوم زمان بيشتري نياز دارد .
به علت سبکي و دانسيته پايين اين پليمر قبل از گرانول شدن نياز به سنگين کن و يا کندر ساز و اگر فرايند آبگيري و خشک شدن به خوبي صورت نگرفته باشد باعث طولاني شدن زمان کندر شدن مي گردد.
بسياري از صاحبان کارگاههاي کوچک پس از مدتي فعاليت در بازيافت شروع به ساخت دستگاه و دادن ايده هايي براي افزايش کارايي دستگاه مي نمايند که در اکثر موارد يک دستگاه ساز باتجربه مي داند که اين ايده ها در عمل با شکست مواجه مي شود زيرا قوانين فيزيک و مکانيک محدوديت هايي دارد و يا در صورت انجام و پياده سازي آن ايده بسيار هزينه بر است.براي مثال در نمايشگاه سال گذشته ايران پلاست شخصي با اطمينان و قاطعانه براي آبگيري نايلون به جاي استفاده از آبگير صنعتي, به ما پيشنهاد گذاشتن تسمه نقاله هاي توري و با طول زياد و بصورت عمودي را داد که در عمل بسيار هزينه بر و ناکارامد مي باشد.
گرانول سازهايي که براي نايلون استفاده مي گردد اغلب طول مناسبي نداشته تا 3 وظيفه انتقال و ذوب کردن و پمپاژ مواد بازيافتي را بدرستي انجام دهد,اغلب مجهز به سيستم گازگيري نمي باشد,جنس سيلندر و مارپيچ آن ضد خوردگي نيست و پي از مدتي نياز به تعويض دارد .از توري هاي با منفذ بزرگ استفاده مي شود تا به موتور دستگاه فشار وارد ننمايد .اين مسئله موجب مي شود مواد خارجي در مذاب پليمري که از قسمت آخر مي گذرد ,باقي بماند و توليد گرانول هايي با کيفيت نا مرغوب نمايد…

راه حل براي افزايش کارايي بازيافت :
از سيستم ,تصفيه آب استفاده نماييد زيرا اغلب کارگاهها مشکلات کم آبي را دارند و با اين سيستم مي توانيد 20-30 درصد آب مصرفي را بازگردانيد.
براي سيستم تفکيک حتما از تسمه نقاله استفاده نماييد که سرعت کار را 5 برابر افزايش مي دهد و نيروي انساني شما مي بايست سرعت خود را با تسمه نقاله تنظيم نمايد نه اينکه شما سرعت کار را با نيروي انساني و کارگر تنظيم کنيد. از ديگر مزاياي استفاده از تسمه نقاله اين است که علاوه بر افزايش سرعت ,دقت نيروي انساني نيز بيشتر مي گردد.
حتما از نيروهاي با تجربه و کارآزموده براي تفکيک ,دستگاه آسياب و يا گرانول ساز استفاده نماييد.
از دستگاه هاي صنعتي استفاده نماييد, سيستم هاي سنتي اگرچه در ابتدا ارزان و کم هزينه به نظر مي آيند اما هم مصرف انرژي بالايي دارند وهم داراي خروجي کم و داراي ظرفيت پاييني مي باشند.خصوصا در بحث سانتري فيوژ, سانتري فيوژ از دستگاه هايي مي باشد که بسيار اقتصادي است زيرا علاوه بر گرفتن آب پلاستيک ها به ميزان 80-85 % داراي ظرفيت بالايي است .براي مثال در نايلون 150 کيلوگرم و در ساير پلاستيکهاي روي آبي تا 500 کيلوگرم مي تواند آبگيري نمايد و مصرف انرژي آن نيز يک سوم يک آسياب 50 اسب مي باشد.
در هنگام خريد دستگاهها و خطوط خارجي حتما دقت نماييد که با نوع و کيفيت ضايعات ما هماهنگي داشته باشد.
چند سال پيش نمونه اي خوبي از ضايعات نايلون ضخيم براي بازيافت به شر کتي که خط بازيافت نايلون از تايوان خريداري کرده بود ارسال کرديم ,شرکت مذکور نمونه را برگرداند و اعلام کرد که دستگاه ها نمي توانند نايلون ها را که تا اندازه اي گل و لاي داشته باشد بازيافت نمايد و اگرچه قابليت دستگاه ها بسيار بالا بود اما در اين زمينه محدوديت داشت .بنابراين فقط دستگاه با کيفيت بالا کافي نيست حتما مي بايست متناسب با ضايعات ما باشد.